پیر سید نصیر الدین نصیر  

گر بر سرِ بالینم یک جلوہ بفرمائی
صد بار شوم قرباں اے پیکرِ زیبائی!
بلبل بہ گُل و قمری با سرو بہ بستانست
تو ہم کرمے فرما با نازِ دل آرائی
جانم بلب آمد ہم از حسرتِ دیدارت
نے طاقتِ غم دارم نے تابِ شکیبائی
مانندِ گدا گردم پیرامنِ کوئے تو
باشد کہ بر آوازم از خانہ بروں آئی
باز آکہ گذشت از حد آزارِ فراقِ تو
درمانِ دلم فرما ز اعجازِ مسیحائی
اے ماہ چہ میدانی دردِ منِ آشُفتہ
دانم کہ ندیدستی شامِ غمِ تنہائی
کن صرفِ دلِ اغیار اندازِ تغافل را
ماخاک شدیم اے گُل تو محوِ خود آرائی
یا رب بنما راہے از منزل پیدایم
بگذشت ہمہ عمرم در بادیہ پیمائی
للہ نگاہے کُن اے یارِ پری رُویم
گردید نصیؔرِ تُو دیوانہ و سودائی
(عرشِ ناز)

دل بُرد ز دستِ من مہ رُوئے فسوں کارے
دل سوزِ دل افروزے، دلدارِ دل آزارے
در معرضِ حُسنِ تو مثلِ خس و خاشاکیم
اے گُلکدۂ خُوبی! چشمِ کرمے، بارے
از پر توِ رخسارت، از جلوۂ انوارت
ہر ذرّہ ضیا ریزے، ہر دشت چمن زارے
در چشمِ فسوں سازت، ہشیاری و سرشاری
اے مہوشِ طنّازے! اے دلبرِ عیّارے
ہوش و خردم بُردی، مفتونِ خُودم کردی
با چشمِ سیہ مستے با طُرّۂ طرّارے
تُو ایزدِ ستّاری، یک جلوۂ غفّاری
بر حالِ منِ رندے ‘ سر مستِ سیہ کارے
باایں کہ نصؔیر آمد کم کوش و تہی دامن
یا رب نظرے فرما بر حالِ من زارے
(عرشِ ناز)

آں گُل قبائے ما چو سوارِ سمند شد
شورے ز خلق رفت کہ آتش بلند شد
جاں گشتہ در فراقِ تو بیزار از جہاں
دل از جُنونِ عشقِ تو صحرا پسند شد
گیسو بہ دوش رفت چو صیّادِ ما بباغ
صد مُرغِ دل پرید و اسیرٍِ کمند شد
عیسیٰ دمی، تُو از پئے بے چارگاں بیا!
اے دُوریٔ تُو باعثِ درد و گزند شد
اے مہ! جمالِ کُلبۂ تاریکِ پستِ من
از پائے تُو چو طارمِ اخضر بلند شد
(عرشِ ناز)

تا دیدہ ام جمالِ تُو اے دل پسندِ من!
ہر چیز در دو دیدۂ من ناپسند شد
ناصح فرو گذار دلم را و راہ گیر
پندش مدہ کہ کار فرا تر ز پند شد
ایں بندۂ حقیر بود یا کہ آسماں
ہر آنکہ خاکِ پائے تُو شد، سر بلند شد
شیرینیٔ وہانِ تُو ریزو شکر بہ گوش
حرفیکہ با زبانِ تُو پیوست، قند شد
یارم چو شمعِ محفلِ اغیار شد، نصیؔر
ناگہ دلم بر آتشِ غیرت پسند شد
(عرشِ ناز)

بہار آمد و سازِ بہار باید و نیست
فغاں کہ گُلبدنے در کنار باید و نیست
مرا کہ غنچۂ پژ مرُدہ ام بہ شاخِ وجود
ہوائے باغِ جاں سازگار باید و نیست
بجامِ بخت مے از تیرگی نباید و ہست
بہ کامِ دل قدَحِ جلوہ بار باید نیست
بحُسنِ غالیہ بیزاں مشو فریفۃ دل
کہ ایں گروہ مروّت شعار باید و نیست
کنوں کہ دلبرِ من آمد و بہار آمد
کنارِ کِشت و لبِ جوئیبار باید و نیست
حدیثِ عشق کہ شرحش دہد بہ غمّازی
بہ اشکِ چشم مرا اختیار باید و نیست
لبسے گذشت کہ در عالمِ خراب مرا
بدوستی دلِ صاف از غبار باید و نیست
شکستہ رنگیٔ بختم ببیں کہ وقتِ بہار
بہ نخلِ زندگیم برگ و بار باید و نیست
دریں چمن کہ پُراست از خروشِ زاغ و زغن
نوائے طوطی و بانگِ ہزار باید و نیست
بسانِ پارۂ سیماب لرزہ ہا دارد
ہزار حیف کہ دل را قرار باید و نیست
صبا بپائے محبّاں رساں ز خاکِ نصؔیر
کہ تُربتش بہ سرِ رہگذار باید و نیست
(عرشِ ناز)

مہِ من! بیادِ رُویت ز دو دیدہ خُوں فشانم
تُو بیا! دَمے ببالیں کہ رود ز شوق جانم
شدہ ام چو ذرّہ حیراں بہوائے دوست رقصاں
نہ بہ پستئی زمینم نہ بر اوجِ آسمانم
نہ قبائے فقر خواہم نہ شکوہِ مُلکِ دارا
بہ اُمیدِ یک نگاہت چوگدا بر آستانم
ہمہ رہرواں بمنزل من و دردِ خستہ پائی
کرم اے بہارِ رحمت کہ نحیف و ناتوانم
نہ روَم بداد بخشے ز مصائبِ جفایت
سرِ خود نِہم بپایت کہ زخیلِ بندہ گانم
اگرم ز در برانی نخرد کسم بچیزے
مفشاں ز دامن اے جاں کہ غبارِ آستانم
زنوائے من شبِ غم بفغاں رسد جہانے
دلِ سرد شعلہ گیرد ز تجلّئ بیانم
دو ہزار مُلکِ عشرت اگرم دہی نگیرم
کہ بہ ذوقِ بے نوائی بہ غمِ تو شادمانم
ز رہِ گدا نوازی بہ نصیؔرِ زار چشمے
کہ جُز آستانِ پاکت بخدا درے ندانم
(عرشِ ناز)

نشستہ ام بہ سرِ راہ و در تو راہے نیست
فُغاں کہ بر منِ مسکیں تُرا نگاہے نیست
اُمیدِ جلوہ ز دیر و حرم مدار اے دل
کہ حُسنِ دوست مقیّد بجلوہ گاہے نیست
چہ لاف می زنی از رازِ آں حریمِ وفا
تُرا کہ بر درِ اربابِ شوق راہے نیست
بہ جُرمِ نا کسی ام ز آستانِ خویش مراں
بخاکِ تو کہ مرا جُز درت پناہے نیست
بہ اوجِ طالِع رندانِ با خدا نازم
کہ ہیچ فرد ازیں قوم کم نگاہے نیست
مکن بہ خَستگیم اِشتباہِ رنگِ ہَوا
کہ مرغِ ہمّت ِ من صیدِ دامگاہے نیست
کجا نشاط و کجا خندہ ہائے بزمِ نشاط
متاعِ خانۂ بے چارگاں جُز آہے نیست
جُزایں کہ لب نکشایند و خونِ دل نوشند
بلا کشانِ وفا را دگر گناہے نیست
برنگِ کج کُلَہاں پا منہ بہ بزمِ نصیؔر
کہ اُو ز حلقہ بگوشانِ کج کُلاہے نیست
(عرشِ ناز)

سرِ شوقم اگر در پائے آں سروِ رواں بُودے
دلِ غمدیدۂ من رُو کشِ باغِ جناں بُودے
زہے قسمت کہ اُو بخشید جامِ عیش در محفل
وگرنہ ذوقِ مے نوشی نصیبِ دشمناں بُودے
نہ کاہیدے ز بحرِ لُطف و جُودِ پیرِ میخانہ
اگر یک جُرعۂ صہبا بہ کامِ تشنگاں بُودے
تپم از بیکسی کاندر جہاں یارے نمی وارم
نہ تنہا بُودمے بامن اگر اُو مہرباں بُودے
برائے جاں سپاری رفتمے خود کاشکے آں دَم
چو تِیغ تیزِ قاتل بر گُلوئے کُشتگاں بُودے
بحمد اللہ بہ محفل دورِ جامِ مے بہ من آمد
وگر نہ شکوۂ بد قسمتی با آسماں بُودے
نگوں گشتے ز اوجِ بختِ اُو مہر و مہ و انجم
نصیؔر ار خاکِ پائے آں شہِ عرش آستاں بُودے
(عرشِ ناز)

عقل را بے خود ز نازِ نرگسِ مستانہ کن
اے نگاہِ دلنشیں! ما را زما بیگانہ کن
جلوہ کن بر منظرِ دلہا بنازِ دلبری
عالمے را اے پری از عشوہ اے دیوانہ کن
گرہمی خواہی کہ باشی ہمدمِ پیر مغاں
صحبتِ رنداں گزین و خدمتِ میخانہ کن
بگذر از پرہیز و بگذار ایں ہمہ تزویر را
ہمچو مستاں عہد و پیماں با مَے و پیمانہ کن
بعد ازاں ممکن شود نظاّرۂ آں شمعِ ناز
خویش را اوّل بسوزِ عاشقی پروانہ کن
جاں بیک ساغر نمی ارزد نصیؔرِ مے پرست!
خویش را مستِ نگاہِ مُرشدِ میخانہ کن
(عرشِ ناز)

دیدہ دل بر تو قُرباں ہمچناں
اے مرا تُو آفتِ جاں ہمچناں
کارواں منزل بہ منزل می رود
من بہ گِردِ ناقہ گریاں ہمچناں
اے سمتگر! غرقِ خوں شد عالمے
تِیغ ابروئے تو عُریاں ہمچناں
گر چہ راندی آشکار از دل مرا
دارمت در سینہ پنہاں ہمچناں
از غمِ دل آنچہ گفتم اے صبا
پیشِ آں گُلچہرہ بر خواں ہمچناں
عالمے آباد و شاد از دستِ تو
من ز دست خانہ ویراں ہمچناں
گرچہ دادم خرمنِ ہستی بباد
ہستم از آتش بجاناں ہمچناں
گاو و خر را جامہ از دیبا و خَز
مردِ دانا چاک داماں ہمچناں
مَصرفے دارد پرِ مور و مگس
خونِ انسان است ارزاں ہمچناں
گر چہ یوسف رفت و ہم بازارِ مصر
بُوئے عشق آید ز کنعاں ہمچناں
اے نصیؔر از شکوہ ہا بر بند لب
ہست بر تو لطفِ جاناں ہمچناں
(عرشِ ناز)